ด้วยความช่างคิดประดิดประดอยและวิวัฒนาการในการทำของหวานของคนไทย ทั้งที่เป็นของหวานในแบบของไทยดั้งเดิมที่ถ่ายทอดสืบต่อกันมาตั้งแต่สมัยโบราณ และของหวานที่รับเข้ามาจากต่างประเทศผ่านวันเวลาและพัฒนาการจนกลายเป็นของหวานของไทย ทำให้ของหวานไทยมีความอร่อยทั้งรสชาติและรูปแบบก็สวยงามโดดเด่นเป็นเอกลักษณ์ ซึ่งของหวานไทยนี้บางครั้งก็จะถูกเรียกว่า ขนม หรือขนมหวาน ซึ่งถ้าพิจารณาจากความหมายในพจนานุกรม ฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. ๒๕๔๒ จะพบดังนี้ ขนม [ขะหนม] น. ของกินที่ไม่ใช่กับข้าว มักปรุงด้วยแป้งหรือข้าวกับกะทิหรือนํ้าตาล, ของหวาน, ทางเหนือเรียกว่า ข้าวหนม.
ปัจจุบันคนไทยหันบางกลุ่มนิยมใช้ ขนมไทย เป็นของขวัญ ของฝากเนื่องในเทศกาลและโอกาสต่างๆ โดยอิงชื่อของขนมกับเทศกาลหรือโอกาสนั้นๆ ที่นิยมกันได้แก่
