กาลามสูตร หรือ เกสปุตตะสูตร ?

        ปัจจุบันมีการประชาสัมพันธ์โดยใช้กลยุทธ์ในทุกๆด้านและทุกๆเครื่องมือในการสื่อสาร เพื่อโน้มน้าวและชักนำให้เกิดการคล้อยตามและยอมรับในความคิดเห็น วิธีการ และการตัดสินใจของตนหรือของกลุ่มของตน เราจึงได้ยินคำว่า “กาลามสูตร” และ “เกสปุตตะสูตร” เพิ่มมากขึ้น โดยผู้พูดที่คิดว่าตนเองเป็นผู้รู้ทั้งหลายต่างกล่าวอ้างว่าเป็นคำสอนของพระพุทธเจ้าที่ตรัสแก่ชาวนิคมเกสปุตตะ แคว้นกาลมะ ห้ามมิให้เชื่อโดยอาการ ๑๐ อย่าง และคิดว่าผู้ที่อยู่ในความไม่หลงงมงายควรปฏิบัติตาม กล่าวคือ

อย่าได้ยึดถือตามถ้อยคำที่ได้ยินได้ฟังมา

อย่าได้ยึดถือตามถ้อยคำสืบๆ กันมา

อย่าได้ยึดถือโดยตื่นข่าวว่า ได้ยินว่าอย่างนี้

อย่าได้ยึดถือโดยอ้างตำรา

อย่าได้เชื่อถือโดยเดาเอาเอง

อย่าได้ยึดถือโดยคาดคะเน

อย่าได้ยึดถือโดยความตรึกตามอาการ

อย่าได้ยึดถือโดยชอบใจว่าต้องกันกับทิฏฐิของตน

อย่าได้ยึดถือโดยเชื่อว่าผู้พูดสมควรเชื่อได้

อย่าได้ยึดถือโดยความนับถือว่าสมณะนี้ เป็นครูของเรา 

ทางสายกลาง

เรามักได้ยินคนพูดอยู่เสมอๆ ว่าทำอะไร ให้ทำแต่เพียงพอดีอย่าให้มันสุดโด่งหรือสุดโต่งเกินไปนัก หรือบางคนอาจพูดว่าให้เดินทางสายกลาง ไม่ไปทางซ้ายหรือทางขวามากเกินไป คำพูดต่างๆเหล่านี้บางคนก็พูดต่อๆตามกันมา บางคนก็คิดว่าสิ่งที่ตนพูดออกไปนั้นเหมาะสมถูกต้องแล้ว เพราะทำอะไรในลักษณะกลางๆน่าจะไม่ทำให้เสียหายมาก (และถ้าได้ผลลัพธ์ที่ดีก็อาจจะได้ไม่มากเช่นเดียวกัน) บางคนก็อาจจะอ้างอิงไปถึงการขึงสายพิณว่าถ้าขึงตึงเกินไปก็จะขาด ถ้าขึงหย่อนไปก็ไม่สามารถเล่นพิณนั้นได้ อันเป็นนิมิตที่เกิดแก่พระพุทธองค์ก่อนที่จะออกจากการบำเพ็ญทุกรกิริยาและตรัสรู้ในลำดับต่อมา

                สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงตรัสรู้อริยสัจ ๔ ประการคือ

๑.    ทุกข์       ได้แก่ความไม่สบายกาย ไม่สบายใจต่างๆ

๒.    สมุทัย     คือเหตุที่ทำให้เกิดทุกข์

๓.    นิโรธ     คือการดับทุกข์ให้หมดสิ้นไป

๔.    มรรค      คือข้อปฏิบัติเพื่อให้ถึงการดับทุกข์ มีอยู่ด้วยกัน ๘ ประการหรือเรามักพูดกันติดปากว่า มรรคมีองค์ ๘